Genel Sorular
Son yıllarda çok ciddi sayıda alımlar yapılıyor. 2015 yılında Adalet Bakanlığımız bir açıklama yaptı ve Avrupa Konseyi`ne üye ülkelerde 100 bin kişiye ortalama 20,3 hâkim, 11,1 savcı düştüğü, Türkiye`de ise bu 100 bin kişiye 12,5 hakim, 6,4 savcı düştüğü belirtti. Bu açıklamayla birlikte kişi başına düşen Hâkim Savcı sayımızın arttırılması gerekliliği hasıl oldu ve 30 Mayıs 2015 yılında 3500 kişilik Adli-İdari Yargı Hakimlik sınavı gerçekleştirildi.
Akabinde 19 Aralık 2015 tarihinde 800 kişilik Mezun Adli Yargı Hâkimlik, 24 Aralık 2016 tarihinde 3.800 kişilik Türkiye tarihinin en yüksek sayıda Adli-İdari Yargı Hâkimlik Sınavı yapıldı. Bu alımla da açıklar kapatılmadığı için 3 Haziran 2017 tarihinde Mezun ve Avukatlar için 2.750 kişilik Adli Yargı Hakimlik sınavı, 24 Aralık 2017 tarihinde ise 1.500 kişilik mezunlardan oluşan Adli Yargı Hakimlik Sınavı gerçekleştirildi. Son olarak 29 Aralık 2018 tarihinde 1000 kişilik mezunlardan oluşan Adli Yargı, 100 kişilik mezunlardan oluşan İdari Yargı ve 500 kişilik Avukatlardan Adli Yargı olmak üzere toplamda 1.600 kişilik alım yapılacaktır. Vermiş olduğumuz bu bilgilerle birlikte 2019 itibariyle her yılın Kasım veya Aralık ayında düzenli bir şekilde yılda 1 kez olmak üzere sınavlar yapılacaktır.
30 Mayıs 2015 sınavı ve 19 Aralık 2015 sınavı barajın uygulandığı ve 70’in altında bir puan alan öğrencinin sıralamaya girse dahi mülakatlara hak kazanmadığı sınavlar idi. Adli ve İdari Yargı Hakimlik Sınavlarında alım sayısının 3 katı mülakatlara çağrılır tabi ki 70 barajını geçmek kaydıyla. Fakat yapılan bu sınavlarda 70 barajını geçen aday sayısı az olduğu için 680 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 70 barajı kalkmış oldu. 19 Aralık 2015 tarihinde yapılan sınavdan sonra baraj uygulanmadan sıralamaya giren herkes mülakata çağrıldı. 20 Şubat 2019 tarihinde yapılan kanun değişikliği ile birlikte 70 baraj puanı uygulaması tekrar geri geldi.
Adli Yargı ve İdari Yargı Hakimlik Sınavları toplam 100 çoktan seçmeli sorudan oluşmaktadır. Bu 100 sorunun 30’u Genel Kültür Genel Yetenek 70’i ise Alan Bilgisinden oluşmaktadır. Adli ve İdari Yargı Hakimlik sınavlarının 65 sorusu ortak derslerden oluşuyor; Türkçe (6), Matematik (6), Tarih (12), Vatandaşlık (6), Anayasa (7), İdare Hukuku (7), İyuk (7), Medeni Hukuk (7), Medeni Usul Hukuku (7) derslerinden oluşmaktadır.
Kalan 35 soruda;
Adli Yargı sınavına girecekler için Borçlar Hukuku Genel+Özel Hükümler (7), Ceza Hukuku Genel+Özel Hükümler (7), CMK (7), Ticaret Hukuku (7), İcra İflas Hukuku (7) gibi derslerden oluşan ayrıca 35 soru bulunuyor.
İdari Yargı sınavına girecekler için Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7), Ceza Hukuku Genel Hükümler (7), İktisat (4), Maliye (3), TVS (7), Vergi Usul Hukuku (7) gibi derslerden oluşan ayrıca 35 soru bulunuyor.
Yapılan her sınavda zorluk derecesine göre bu durum değişmekle birlikte Adli yargı öğrencileri için en az 22 Genel Kültür Genel Yetenek, 52 Alan Bilgisi doğru sayısına, İdari Yargı Öğrencileri İçinde en az 25 Genel Kültür Genel Yetenek, 57 Alan Bilgisi doğru sayısına ulaşmaları büyük olasılıkla yeterli olacaktır.
30 Mayıs 2015 tarihinde yapılan Adli Yargı mezun alımında mülakatlara son giren adayın puanı 70, İdari Yargı mezun alımında mülakatlara son giren adayın puanı 83 idi.
24 Aralık 2016 tarihinde yapılan Adli Yargı mezun alımında mülakatlara son giren adayın puanı 67, İdari Yargı mezun alımında mülakatlara son giren adayın puanı 79.9 idi.
3 Haziran 2017 tarihinde yapılan Adli Yargı mezun alımında mülakatlara son giren adayın puanı 63.7 idi.
24 Aralık 2017 tarihinde yapılan Adli Yargı mezun alımında mülakatlara son giren adayın puanı 66.6 idi.
29 Aralık 2018 tarihinde yapılan Adli Yargı mezun alımında mülakatlara son giren adayın puanı 73.3, İdari Yargı mezun alımında mülakatlara son giren adayın puanı 81.2 idi.
Adli Yargı Hakimlik Sınavına sadece Hukuk mezunu olan adaylar girebiliyor. İdari Yargı Hakimlik Sınavına ise Hukuk mezunu adaylarla birlikte yeteri kadar Hukuk dersi almış İktisat Fakültesi, İşletme Fakültesi, İİBF ve Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunu adaylar girebiliyor.
Mesleğin icrası ve tayin konularında da ciddi farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin İdari Yargı Hakimleri İl Merkezlerinde kurulu mahkemelerde görev yaparken Adli Yargı Hakim ve Savcılar hem il merkezlerinde, ilçelerde ve bütün taşrada da görev yapabilmektedir.
Savcılık sınavı diye bir sınav yok Hukukçularımız bu konuyu da karıştırabiliyor. Adli Yargı Hâkim Adaylığı diye bir sınava girer aday. Sınav sonrasında sıralamaya girmiş ise mülakata davet edilir. Mülakatta başarılı olan aday ise Stajyer Hakim Adayı olarak staja başlar. Staj esnasında da bütün adaylara sorulur Hâkim mi Savcı mı olmak istedikleri. Her dönem HSK 2 Hâkime 1 Savcı denk gelecek şekilde orantılamak ister. Eğer alınan geri bildirimler bu orana yakın ise müdahale edilmez ama çok farklı bir durumsa HSK inisiyatif kullanabilir.
Staj Süreci adaylar için mülakatta başarılı oldukları süre itibariyle başlar. Adli-İdari Yargı Hakimlik sınav süresi yönetmelikte yapılan değişiklikle birlikte 2021 yılına kadar 12 ay yapılmakta idi. Fakat 20 Şubat 2019 tarihinde yapılan kanun değişikliği ile staj süresi mezunlar için 24 ay, Avukatlıktan Hakimlik mesleğine geçişte 12 ay olarak yasalaştı.
Adlî yargı hâkim ve savcı adaylarının stajları; Cumhuriyet başsavcılıklarında, Diğer adalet dairelerinde, Staj mahkemelerinde, Yargıtayda ve Adalet Bakanlığı Staj Eğitim Merkezinde yapılır.
İdarî yargı hâkim adaylarının stajları; Danıştayda, İdare mahkemelerinde, Vergi mahkemelerinde, Bölge idare mahkemelerinde, İl valiliklerinde ve Adalet Bakanlığı Staj Eğitim Merkezinde yaptırılır.
Yanlış anlaşılan konuların başında gelen durumlardan biri de bu sorudur. Bir Hukuk Fakültesi mezunu, mezun olduğu an itibariyle ister stajını yapsın yapmasın, ister ruhsatını alsın almasın 35 yaşına kadar dilediği kadar mezunlar için yapılan Adli veya İdari Hâkimlik sınavına girebilir. Dolayısıyla ruhsat ile bu konu farklı konulardır. Avukatlık ruhsatı konusu sadece ek olarak mezun hakimlik sınavlarının yanında Avukatlıktan hakimlik sınavına girmek için gereklidir.
Mevzuatta yer aldığı şekliyle 5 temel başlık bulunmaktadır. Her bir başlığın 20 puan karşılığı vardır. Bunlar; 1-Muhakeme gücü 2-Bir konuyu kavrayıp özetleme ve ifade etme yeteneği, 3-Genel ve fiziki görünüm, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu ve liyakatı, 4-Yetenek ve kültür, 5-Çağdaş bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı Mülakat neticesinde yazılı yarışma sınavı notunun yüzde yetmişi ile mülâkat notunun yüzde otuzunun toplamı tespit edildikten sonra en yüksek puan alandan başlamak üzere nihai başarı listesi hazırlanır. Bu sıralamaya tâbi tutulanların nihai puanlarının eşit olması halinde, yazılı sınavda aldığı puana öncelik tanınır. Yazılı puanlarının da eşit olması halinde, kura çekilmek suretiyle sırası belirlenir ve bu konuda yapılan işlemler düzenlenerek tutanakta gösterilir.